به گزارش راه شلمچه، قطعنامه انتقادی سه کشور اروپایی و آمریکا علیه ایران عصر امروز (چهارشنبه) در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رای گذاشته شد و در نهایت به تصویب رسید. طبق گزارش‌ها، در متن ارائه شده به شورای حکام از شورا خواسته شده است که ایران را به اتهام عدم پاسخگویی درباره منشأ ذرات اورانیوم یافت‌شده در سایت‌های اعلام‌نشده، مواخذه کند.
امروز ایران در واکنش به این اقدام، فعالیت دوربین‌های فراپادمانی آژانس را قبل از تصویب نهایی شورای حکام آژانس در یکی از مراکز هستهای کشور را متوقف کرد. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی توضیح داد این موضوع به دلیل قدردان نبودن آژانس نسبت به حسن نیت ایران انجام شده است.
اگرچه برخی این اقدام تهران را پیشگیری از صدور قطعنامه تصور می‌کردند، اما بسیاری نیز عقیده دارند چنین اقدامی تنها وضعیت را پیچیده‌تر خواهد کرد و غربی‌ها در هر صورت قطعنامه خود را به سرانجام می‌رسانند.
تفاوت قطعنامه در دولت رئیسی با دوران روحانی و احمدی‌نژاد
آخرین بار که ایران با قطعنامه‌ای از سوی شورای حکام مواجه شد، مربوط به خرداد ۹۹ بود. در آن از ایران خواسته شده بود زمینه دسترسی بازرسان آژانس به دو سایت هستهای را فراهم کند.
واکنش ایران در برابر این اقدام تند بود. مجلس قانون«اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» را در ۱۱ آذر ۹۹ تصویب کرد. برخی کارشناسان عقیده دارند این قانون مذاکره‌کنندگان در وین را برای توافق سریع با غرب را به شدت محدود کرد.
ایران در دولت احمدی‌نژاد هم به کرات مورد سرزنش آژانس با صدور قطعنامه قرار گرفت. حسین موسویان، مذاکره‌‌کننده اسبق هستهای ایران در گفتوگو با دنیای اقتصاد خاطره‌ای را از دیدار خود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور وقت تعریف می‌کند. موسویان می‌گوید احمدی‌نژاد پس از پیروزی در انتخابات ۸۴ «گفت که شما بیخود مرعوب تهدیدهای غرب شده‌‌اید و از ترس مرگ، خود‌‌کشی کرده‌‌اید؛ احمدی‌نژاد گفت ما غنی‌سازی را شروع می‌کنیم و آمریکا هم هیچ غلطی نمی‌تواند بکند و... با این دیدگاه غنی‌سازی آغاز شد و پرونده هم فورا به شورای امنیت رفت و چین و روسیه هم به نفع آمریکا و علیه ما رای دادند».
۴ سناریوی کارشناسان از فردای صدور قطعنامه
باید دقت داشت، قطعنامه شورای حکام به خودی خود عواقب ملموسی (همچون اعمال تحریم) ندارد. اما از یک سو جو منفی علیه ایران را تشدید می‌کند و از جهت مهم‌تر راهی است برای ارجاع پرونده به شورای امنیت و اعمال دوباره تحریم علیه ایران. برخی کارشناسان با توجه به آنکه لحن قطعنامه چگونه باشد، سناریوهای متفاوتی را برای ایران پیش‌بینی می‌کنند. برخی نیز اساسا آن را بی‌اثر تصور می‌کنند.
حسین موسویان، مذاکره‌‌کننده اسبق هستهای ایران در گفتوگو با دنیای اقتصاد می‌گوید: اگر در نشست جاری شورای حکام، قطعنامه تصویب شود، زمینه ارجاع پرونده به شورای امنیت طی قطعنامه بعدی نشست شورای حکام آژانس فراهم می‌شود؛ مگر اینکه تا آن موقع درباره برجام توافق شود . اگر پرونده بخواهد از طریق مکانیزم ماشه یا اسنپ بک به شورای امنیت برود، که پروسه اسنپ بک ۶۵ روزه است. اگر پرونده از طریق قطعنامه آژانس به شورای امنیت برود که ایران مجددا در فصل ۷ منشور قرار خواهد گرفت اما لزوما به معنی تحریم‌های جدید نخواهد بود چون تصویب این تحریم‌ها قابل وتو هست که رفتار چین و روسیه در آن مقطع تعیین‌کننده خواهد بود.
رضا نصری، کارشناس مسائل بین‌الملل نیز در گفتوگو با بورسان دو سناریو را توصیف می‌کند: «اهمیت این قطعنامه با متن و لحن آن سنجیده می‌شود. اگر متن قطعنامه حاوی فرمول‌های حقوقی الزام‌آور، ضرب‌الاجل، محکومیت و تهدید صریح یا تلویحی به ارجاع ایران به شورای امنیت باشد، واکنش ایران نیز منفی خواهد بود و طبیعتاً در مسیر فروپاشی فرایند دیپلماسی و تشدید تنش قرار خواهیم گرفت. اما اگر متن قطعنامه معتدل و حداکثر حاوی زبان تشویقی باشد - به نحوی که از آن حمایت از تدام دیپلماسی و همکاری استنباط شود - طبیعتاً واکنش ایران نیز معتدل‌تر خواهد بود؛ و به تبع احتمال خروج مذاکرات وین از انسداد کنونی قوی‌تر خواهد بو د».
نصری عقیده دارد صدور قطعنامه به معنای از بین رفتن شانس احیای برجام نیست و تصریح می‌کند «دو سال پیش هم (۱۹ ژوئن ۲۰۲۰/ ۳۰ خرداد ۱۳۹۹) در شورای حکام علیه ایران قطعنامه صادر شد، اما منجر به شکست مذاکرات نشد. صرف صدور قطعنامه نیز به تنهایی اهمیت ویژه‌ای ندارد. آنچه مهم است متن و لحن قطعنامه است که هنوز از کیفیت آن اطلاعی در دست نیست».
اما فریدون عباسی، نماینده مجلس و رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی عقیده دارد قطعنامه علیه ایران موضوع نگران‌کننده‌ای نیست و تاثیری بر روند مذاکرات با غرب ندارد .
وی به اعتماد گفت: «زمانی که آقای روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی بود بحث هستهای ایران با سه کشور اروپایی در جریان بود و در جریان مذاکرات هر وقت که نتیجه‌ای می‌گرفتیم و موردی را قبول کرده و با آنها راه می‌آمدیم، اروپایی‌ها پیش‌نویس قطعنامه‌ای را آماده و به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارایه می‌کردند. در این روند، پیش‌نویس قطعنامه‌ها را به شورای حکام می‌بردند، چین و روسیه قطعنامه‌ها را تلطیف می‌کردند چرا که منافع این دو کشور اقتضا می‌کرد با شورای حکام همراهی کنند اما تلاش می‌کردند از اثرات قطعنامه‌ها بکاهند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از 7 قطعنامه، پرونده هستهای ایران را به شورای امنیت سازمان ملل برد و در زمان ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد قطعنامه سازمان ملل علیه ایران صادر شد. بنابراین ارایه پیش‌نویس قطعنامه علیه ایران موضوع جدیدی نیست. مدیرکل آژانس وقتی با ما به نتیجه نرسد موظف است موضوع را در شورای حکام مطرح کند. احتمالا پیش‌نویس در نشست پیش روی شورای حکام ارایه شود اما چین و روسیه از شدت قطعنامه می‌کاهند. با این حال از آنجایی که اکثریت شورای حکام با کشورهای غربی است مطلبی را علیه ایران خواهند داشت که نه تاثیری در روند مذاکرات دارد و نه بر اقتصاد کشور اثری دارد».
